Pas një gjymtyre të shprehur me emër të përgjithshëm që emërton një vend gjeografik, një vepër letrare, gazetë, parrullë, institucion etj., ndajshtimi i shprehur me emër të përveçëm tregon emrin që ka ai vend, ajo vepër letrare, gazetë, ai institucion etj. Lumi Drin është burim i madh energjitik Isha ulur në barlulishten e qytetit Bajram […]
Read More
Përcaktori me bashkim shprehet me përemra të palakueshëm, me numërorë, me forma foljore të pashtjelluara dhe me ndajfolje. Përcaktorët me bashkim të shprehur me përemra kanë një përdorim të kufizuar, jo vetëm sepse përemrat e palakmueshëm janë pak, po edhe pse shpesh hyjnë në përbërjen e togfjalëshit që funksionon si gjymtyrë fjalie. Kryejnë funksionin e […]
Read More
Përcaktori me drejtim shprehet me emër në rasën gjinore, në rjedhore e në kallëzore pa parafjalë dhe në rasën emërore, në kallëzore e në rrjedhore me parafjalë. Si përcaktorë me drejtim mund të funksionojnë edhe disa përemra: Po për çudi të atyre, për herë të parë Çeço Labi u pezmatua shumë nga ato që dëgjoi. […]
Read More
Përcaktorët e shprehur me përemrat dëftorë i atillë, i ketillë , i tillë, që tregojnë tipare të sendeve, varen, përveç nga gjymtyrë të shprehura me emër të pashquar a të shquar, edhe nga gjymtyrë të shprehura me përemër të pacaktuar. Zakonisht qëndrojnë pas gjymtyrës së përcaktuar, po mund të qëndrojnë edhe përpara saj: Të të […]
Read More
Përcaktori me përshtatje shprehet me mbiemër, me përemër dhe me numërorët tre, tri, të dy, të tre etj. Përcaktorët e shprehur me mbiemër, të nyjshëm ose t’e’ panyjshëm, përbëjnë pjesën kryesore të përcektorëve me përshtatje. Këta përcaktorë, sipas kuptimit të tyre leksikor, shprehin karakteristika të ndryshme ci|ësore: Treni linte pas fshatra të vogla me shtëpi […]
Read More
Një djalë 24 vjeçar duke parë nga dritarja e trenit bërtiti … “Babi, shikoni pemët po shkojnë prapa!” Babai buzëqeshi dhe një çift i ri u ul pranë, duke parë sjelljen fëmijërore të 24-vjeçarit me keqardhje ku papritur ai përsëri thirri … “Babi, shiko retë po vrapojnë me ne!” Çifti nuk mund t’i rezistonte dhe […]
Read More
Përcaktor është ajo gjymtyrë e dytë e fjalisë që është në marrëdhënie përcaktore me gjymtyrën prej së cilës varet e që bashkohet me të me lidhje përshtatjeje, drejtimi a bashkimi. Përcaktori zë një vend të veçantë midis gjymtyrëve të dyta të fjalisë. Ai është rezultat i gjymtyrézimit të mëtejshëm të grupeve emërore që hyjnë në […]
Read More
Dallimi i gjymtyrëve të dyta është bërë relativisht vonë. Teoria e tyre ka marrë përpunimin e saj pak a shumë tërësor në gjysmën e pare’ të shekullit XIX dhe është plotësuar e saktësuar më pas. Kjo kategori sintaksore është ndër çështjet më problemore më të diskutueshme të gramatikës. Në përcaktimin, përkufizimin e klasifikimin e gjymtyrëve […]
Read More
Na ishte një fermer që i shiste nga një kilogram gjalpë një bukëpjekësit. Një ditë bukëpjekësi vendosi të peshonte gjalpën për të parë nëse ai po merrte sasinë e duhur, ku për befasi nuk ishte. I zemëruar për këtë, ai e paditi fermerin në gjykatë. Gjykatësi pyeti fermerin nëse ai po përdorte ndonjë masë për […]
Read More
Një zotëri po ecte nëpër një kamp elefantësh dhe ai vuri re se elefantët nuk mbaheshin në kafaze ose të lidhur me zinxhirë. E gjithë ajo që i mbante ata nga ikja prej kampit, ishte një pjesë e vogël e litarit e lidhur në njërën nga këmbët e tyre. Përderisa njeriu i vështroi elefantët, ai […]
Read More