Sezoni i Çmimit Nobel po vjen përsëri. Çdo tetor, komitetet në Suedi dhe Norvegji emërojnë laureatë në një sërë çmimesh në shkenca, letërsi dhe ekonomi, si dhe punë paqeje. Në total, do të jepen gjashtë çmime.
Cilat janë çmimet?
Gjashtë Çmime Nobel jepen çdo vit, secila duke njohur kontributin novator të një individi ose organizate në një fushë të caktuar. Çmimet jepen për fiziologji ose mjekësi, fizikë, kimi, shkencë ekonomike, letërsi dhe punë paqeje, të cilat shpesh tërheqin vëmendjen më të madhe për shkak të kalibrit të njerëzve dhe grupeve të propozuara.
Kush janë fituesit e këtij viti?
Paqe
Gazetarëve Maria Ressa dhe Dmitri A. Muratov iu dha Çmimi Nobel për Paqe për përpjekjet e tyre për të mbrojtur lirinë e shprehjes, të cilën Komiteti Nobel e përshkroi si një parakusht për demokracinë dhe paqen e qëndrueshme.
Të dy u vlerësuan për “luftën e tyre guximtare për lirinë e shprehjes në Filipine dhe Rusi”, me komitetin që vuri në dukje se ata ishin pjesë e një lufte më të gjerë për të mbrojtur liritë e shtypit.
Letërsi
Çmimi Nobel në Letërsi iu dha Abdulrazak Gurnah për “depërtimin e tij të pakompromis dhe të dhembshur në efektet e kolonializmit dhe fatin e refugjatit në gjirin midis kulturave dhe kontinenteve”.
10 romanet e zotëri Gurnahut përfshijnë “Kujtesa e Nisjes”, “Rruga e Pelegrinëve” dhe “Dottie”, ku të gjitha merren me përvojën e emigrantëve në Britani; “Parajsa”, e përzgjedhur për Çmimin Booker në 1994, për një djalë në një vend të Afrikës Lindore të plagosur nga kolonializmi; dhe “Admirimi i Heshtjes” për një të ri që largohet nga Zanzibar për në Angli, ku martohet dhe bëhet mësues.
Kimi
Çmimi Nobel në Kimi iu dha Benjamin List dhe David W.C. MacMillan për zhvillimin e një mjeti të ri për të ndërtuar molekula, punë që ka nxitur përparime në kërkimet farmaceutike dhe ka pakësuar ndikimin e kimisë në mjedis.
Fizikë
Çmimi Nobel në Fizikë iu dha tre shkencëtarëve, puna e të cilëve “hodhi themelet e njohurive tona për klimën e Tokës dhe sesi njerëzimi ndikon në të”.
Fituesit ishin Syukuro Manabe nga Universiteti Princeton, Klaus Hasselmann i Institutit Max Planck për Meteorologji në Hamburg, Gjermani dhe Giorgio Parisi nga Universiteti Sapienza i Romës.
Fiziologji ose Mjekësi
Çmimi Nobel në Fiziologji ose Mjekësi iu dha së bashku të hënën David Julius dhe Ardem Patapoutian “për zbulimet e tyre të receptorëve për temperaturën dhe prekjen”.
Dyshja bëri zbulime të mëdha që filluan aktivitete kërkimore intensive që nga ana tjetër dërguan në një rritje të shpejtë të të kuptuarit tonë se si sistemi ynë nervor ndjen nxehtësinë, të ftohtin dhe stimulimet mekanike.
Çfarë marrin fituesit?
Fituesit e Çmimit Nobel do të marrin një diplomë të Çmimit Nobel, një medalje të Çmimit Nobel dhe një dokument që detajon shumën e Çmimit Nobel, i cili vitin e kaluar u rrit në 10 milion korona suedeze, ose rreth 1.1 milion dollarë në kurset aktuale të këmbimit.
Përgatiti dhe përshtati:
WWW.STUDENTËT.MK
