Grupin e tretë e përbëjnë përcaktorët e veçuar që shprehin marrëdhënie përcaktore të gërshetuara me ngjyrime rrethanore. Përcaktorët e këtij tipi shprehin raporte komplekse, megjithatë marrëdhëniet përcaktore janë mbizotërueset. Përcaktorët e veçuar të këtij tipi lidhen kuptimisht jo vetëm me fjalën e përcaktuar, por edhe me kallëzuesin. Këta përcaktorë të veçuar kuptimisht afrojnë me fjalitë e varura rrethanore dhe herë – herë mund të jepen me përcjellore. Përcaktorët e veçuar të këtij tipi fitojnë në kushtet e veçimit ngjyrimet kuptimore të shkakut, të kushtit, të lejimit, të kohës. Duke pasur këto ngjyrime plotësuese, këta përcaktorë mund t’i quajmë edhe përcaktorë të veçuar rrethanorë. Përcaktorët e veçuar me ngjyrime rrethanore shprehen kryesisht me mbiemra prejpjesorë, me mbiemra të formuar me nyjëzim e ndajshtesa, disi më pak me mbiemra të tjerë jofoljorë e shumë rrallë me pjesore. Përcaktorët e veçuar të këtij tipi përdoren po aq sa ata të grupit të parë, Përcaktorët rrethanorë më shpesh fitojnë ngjyrimin e shkakut. Për dallimin e saktë të ngjyrimeve në variantin e shkruar të gjuhës nevojitet herë – herë një kontekst më i gjerë jashtë kuadrit të fjalisë:

1. me ngjyrimin e shkakut:
Majat e lëvozhgës së boçes, të mprehta si gjëlpëra, ia shponin nganjëherë mollëzat e gishtave. E lumtur sa s’bëhet, ajo deshi ta zgjaste atë lumturi gjer në fund të jetës;

2. me ngjyrimin e kohës:
I gjendur ngushtë, Uçi bëri përpjekjen e fundit. I rrëzuar përdhe, filloi të mendonte;

3. me ngjyrimin e kushtit:
E parë në këtë prizëm, lufta që bënë shqiptarët kundër pushtimit Osman në sh. XV, nuk qe një fenomen i veçuar e i rastit. Të vështruara nga lartësitë, muret rrethuese i japin kështjellës pamjen e një parzmoreje gjigande;

4. me ngjyrimin e lejimit:
I mbetur në një kështjellë të vetme dhe me një grusht trima, ai s’donte t’ia dinte fare për ata 30.000 ushtarë që e mbanin të rrethuar. Po kjo çështje, e vogël në dukje, do të bëhej shkak që të shpërthente stuhia mbi atë kryetarin e komunës, që njerëzve ua kishte sjellë shpirtin në majë të hundës.

Burimi: Libri Gramatika e Gjuhës Shqipe

About Author