Inflacioni nënkupton një rritje të vazhdueshme të nivelit të përgjithshëm të çmimeve gjatë një periudhe kohore. Pra, gjatë përcaktimit të inflacionit, dy pika janë të rëndësishme: së pari, inflacioni është një rritje e nivelit të përgjithshëm të çmimeve, e matur me një indeks çmimi, d.m.th. nuk mund të flasim për inflacion nëse ka pasur rritje të çmimit të një produkti ose grupi produktesh; së dyti, inflacioni është një tendencë e rritjes së vazhdueshme të çmimeve, dmth. Rritja e njëhershme e çmimeve (për shembull, për shkak të rritjes së taksave) nuk përbën inflacion. Inflacioni është një nga tre problemet qendrore në analizën makroekonomike, përveç papunësisë dhe rritjes ekonomike.
Inflacioni është një tipar i botës moderne – periudhës pas Luftës së Parë Botërore. Kështu, të dhënat historike për lëvizjet e çmimeve në Britaninë e Madhe në periudhën 1660-1914 tregojnë se çmimet lëviznin lart e poshtë pa ndonjë tendencë të dukshme në lëvizjen e tyre, ndërsa pas vitit 1914 niveli i çmimeve u rrit njëzet herë.
Inflacioni është një rritje e tepruar e ofertës monetare, e cila çon në uljen e vlerës së parasë. Inflacioni përfaqëson çekuilibrin e marrëdhënieve mall-para të shkaktuar nga oferta e shtuar monetare dhe masa e kredive të miratuara krahasuar me madhësinë e fondit tregtar të disponueshëm të shprehur përmes çmimeve totale.
Inflacioni ul vlerën e parasë dhe shkakton një rritje të përgjithshme të çmimeve. Gjatë matjes së inflacionit, merren parasysh të gjitha mallrat dhe shërbimet e përdorura nga familja mesatare, të cilat përfshijnë mallrat e përditshme (ushqime, pije, gazeta ditore dhe lëndë djegëse), mallra të qëndrueshme (si rroba, kompjuterë, pajisje) për amvisëri etj. ) dhe shërbime (të tilla si shërbimet e parukerisë, sigurimet, marrja me qira e banesave).
Inflacioni mund të jetë inflacion i moderuar, që nënkupton një rritje të vogël të çmimeve dhe njëshifror vjetor.Inflacioni galopant[1] dhe hiperinflacioni[2] janë ekstreme dhe kalojnë dy ose tre shifra.
Nga ana tjetër, deflacioni është krejtësisht e kundërta e inflacionit. Ai shpreh disbalancën ndërmjet sasisë së parave në qarkullim dhe ofertës totale të mallrave dhe shërbimeve me çmime të caktuara. Duke ulur ofertën e parasë, kërkesa zvogëlohet, gjë që forcon vlerën e parasë. Zvogëlimi i kërkesës sjell edhe uljen e ofertës, sepse nëse ulet kërkesa, edhe subjektet afariste ulin ofertën.
Deflacioni, nga ana tjetër, shkakton humbje të vendeve të punës për shkak të reduktimit të prodhimit, pas së cilës ka një rënie të standardit të jetesës së popullsisë, e cila ul më tej fuqinë blerëse të tyre.
Me fillimin e deflacionit në një rajon apo vend të caktuar, do të thotë se e njëjta sasi mallrash ose shërbimesh mund të blihet për më pak para. Karakteristika kryesore e deflacionit nuk është vetëm ulja e vlerës së parasë, por edhe rritja e papunësisë. Deflacioni më i madh në botë ndodhi në vitin 1930 si dhe në vitin 1989 me rënien e komunizmit.
Shumë ekonomistë besojnë se inflacioni i moderuar mund të analizohet si forca shtytëse e ekonomisë. Masat që ruajnë një nivel të qëndrueshëm të çmimeve mund të shkaktojnë kundër efekt, dmth. deflacion. Ky fenomen mund të jetë jashtëzakonisht shkatërrues dhe të shkaktojë recesion në ekonomi.
[1] Inflacioni galopant eshte ai lloj i inflacionit ku behet rritja e nivelit te cmimeve me nje normë 2 apo 3 shifrore (p.sh. 10%-999%).Tek ky lloj i inflacionit besimi tek paraja bie dhe lekundet prandaj njerezit i grumbullojn ne formen e mallerave p.sh. blejn shtepi,ndertesa apo forma te tjera.
[2] Hiperinflacioni eshte nje virus vdekjeprures per ekonomin e nje vendi dhe ndodh atehere kur niveli i cmimeve rritet shume shpesh gati per cdo muaj.
Përgatiti dhe përshtati:
WWW.STUDENTËT.MK
