Franshiza është një formë bashkëpunimi ndërmjet shitësit të ekskluzivitetit (franshizori) dhe përdoruesit të ekskluzivitetit (franshizisti). Franshizori ofron markën e tij dhe të ashtuquajturën know-how, dhe në këmbim ngarkon një pagesë të caktuar nga dhënia e franshizës, ndërsa marrësi i franshizës fiton të drejtën dhe mundësinë për të aplikuar atë model biznesi.
Ky lloj bashkëpunimi është zakonisht për një periudhë më të gjatë kohore, ku të dyja palët kanë të drejta, detyrime dhe përgjegjësi ndaj njëra-tjetrës. Një franshizt i lejon sipërmarrësit të drejtojë biznesin e tij nën markën tashmë të krijuar të dikujt. Kur një kompani e gjen veten në pozicionin e një franshizisti vazhdon të operojë në thelb si më parë me rrezikun e saj, me burimet e veta, por nën emrin e dikujt tjetër. Në atë mënyrë, një markë e huaj është një garanci shtesë për njohje më të madhe dhe një numër më të madh të klientëve, duke ulur kështu shanset për dështim të biznesit.
Detyrimi themelor i franshizorit është të sigurojë licencën e nevojshme, e cila lejon pëlqimin ligjor për të drejtuar biznesin. Por franshizorit i kërkohet gjithashtu që të transferojë vazhdimisht njohuri për drejtimin e biznesit për kohëzgjatjen e marrëveshjes së franshizës. Nga ana tjetër, detyrimi i franshiztit është të respektojë dhe zbatojë rregullat e funksionimit dhe të paguajë rregullisht shumën e rënë dakord.
Popullariteti i franshizës qëndron në mbështetjen që u ofrohet sipërmarrësve dhe është forma e punës që u ofron atyre një model të suksesshëm, transferim të njohurive, përvojës dhe logjistikës.
Portali Franchise Direct bën një listë të 100 kompanive më të suksesshme që shesin franshiz çdo vit. Shumica e tyre vijnë nga SHBA, por ka edhe nga Kanadaja, Spanja, Britania e Madhe, Franca, Japonia, Gjermania, Suedia… 10 shitësit e parë të franshizës në botë janë: Subway, McDonald’s, KFC, Burger King, 7. Eleven, Pizza Hut, GNC Live Well, Wyndham Hotels and Resorts, Dunkin’ Donuts dhe DIA.
Maqedonia mund të mos jetë një shembull i mirë i përdorimit të këtij instrumenti, por ende ka marka botërore në vend si: Coca Cola, Pepsi Cola, Holiday Inn, Burger King, Helen Doron…
Përmblodhi dhe përshtati:
www.studentet.mk
