Për shumicën e kafshëve, siç janë insektet, aftësitë e nevojshme për mbijetesë janë fort të lidhura me përbërjen e tyre gjenetike, të cilat shfrytëzohen kur ato nevojiten. Në disa raste, siç janë gjitarët dhe zogjtë, ushqimi i shtohet natyrës, kështuqë gjdo gjeneratë i mëson aftësitë e nevojshme si rrugët migratore, aftësitë grabitqare, vetëdisimin e rrezikut dhe shumë aftësi tjera duke i trasheguar nga pleqët e tyre. Në rastin e njerëzve, ne kemi shkuar një hap para, jo vetëm kalimin në aftësitë e përgjithshme, por secili individ është i aftë që të edukojë breza tjerë në bazë të përvojave personale.Në këtë lloj të të mësuarit, kemi menduar se jemi të vetmit.
Ne nuk jemi. Hulumtimet dhe vëzhgimet në vitet e fundit kanë zbuluar se balenat dhe delfinët jo vetëm se kanë aftësi për të mësuar si individë, por këto individë mund të kalojnë njohuritë e tyre të reja mbi të tjerët. Kjo është një intelegjencë e rrallë në mbretërinë e kafshëve.
Take Kelly. Një delfin që fatëkeqësisht jeton në një qendër kërkimore në SHBA, ajo është trajnuar për ta mbajtuar pishinën e saj të pastër. Çdo herë që ajo sjellte ndonjë mbeturinë tek trajneri i saj, ajo shpërblehet me një peshk. Kështu ajo është ndërtuar mbi idenë. Tani, kur ajo gjen ndonjë copë letre, ajo e mbështjell atë nën një gurë dhe e copëton atë, ku pastaj i sjell në sipërfaqe në një kohë. Kështu që për gjdo mbeturinë ajo fiton një peshk. Ajo gjithashtu ka vërejtur se pulëbardhat vijnë në pishinën e saj, të uritura për peshk. Pra, ajo përdor një peshk të saj si karrem për ti kapur “zogjtë e pamatur”, dhe për tia paraqitur ato trajnerit të saj me qëllim për ti’a shtuar sasinë e ushqimit. Ajo nuk i ka krijuar këto strategji vetëm për veten e saj, por madje ajo ua mëson edhe të vegjlive të saj.
Pastaj është Billie. Një delfin që u kap e ngecur në një kurthë në vitet 1980, ajo u shpëtua dhe u rehabilitua në robëri para se të lirohet tre javë më vonë. Shkencëtarët u habitën kur panë se, pas kthimit të saj në det, ajo filloi të ecë me bisht, një mashtrim që mesohet në parqe detare për shpërblime që ajo është vëzhguar, edhe pse gjatë këtyre tre javëve ajo nuk ishte trajnuar. Të kesh kapur aftësinë kaq shpejt është një gjë…por Billie së shpejti këtë strategji po u’a mësonte shokëve të saj që edhe ata të veprojnë gjënë e njëjt. Një shembull i mrekullueshëm i mësimit social, dhe një intelegjencë e madhe.
Përgatiti dhe Përshtati :
Studentet.mk
