Duke filluar nga universiteti i parë dhe deri te furça e dhëmbëve, ekzistojnë edhe shumë shpikje të befasueshme të muslimanëve që kanë formuar botën në të cilën jetojmë sot. Origjina e këtyre ideve themelore dhe objekteve janë fokusi i “1001 Shpikjeve”, një libër që shënon historinë e harruar 1.000 vjeçare të trashëgimisë muslimane. Nga ky libër, kemi përmbledhur dhjetë shpikje të shquara të muslimanëve që ne sot e kësaj dite i përdorim.
1. Universitetet
Kërkimi i diturisë është i afërt me zemrën e muslimanëve. Në Kur’an, ata nxiten të kërkojnë dituri, të respektojnë dhe të reflektojnë. Kështu Fatima al-Fihri, një grua e devotshme, donte t’i jepte komunitetit Fez një qendër mësimi. Ashtu si disa prej xhamive të mëdha, el-Kaaviyin në Fez u zhvillua shpejt si një vend për mësimdhënie fetare dhe diskutim politik. Ajo gradualisht e shtriu arsimin e tij në të gjitha lëndët, veçanërisht në shkencat natyrore, dhe kështu fitoi emrin e saj si një nga universitetet e para në histori.
2. Kafeja
Më shumë se njëmijë e dyqind vjet më parë, njerëzit e zellshëm përpiqeshin të qëndrojnë zgjuar pa këtë stimulues, derisa një tufë e dhive kurioze dhe mjeshtri i tyre vigjilent, një arab me emrin Khalid, zbuloi këtë substancë të thjeshtë, por që ndryshoi jetën. Ndërsa dhitë e tij kullotnin në shpatet e Etiopisë, ai vuri re se ata ishin bërë më të gjalla dhe të ngazëllyera pasi hëngrën nga disa kokrra të kuqe të veçanta. Në vend që të hanin kokrrat, ata u morën dhe u zien për të krijuar “al-qahwa”.
3. Ora
Një njeri i zgjuar i quajtur al-Jazari nga Dijarbakir në Turqinë Juglindore ishte një musliman i devotshëm dhe një inxhinier shumë i aftë që lindi konceptin e makinave automatike. Nga 1206, al-Jazari kishte bërë orë të shumta të të gjitha formave dhe madhësive. Ashtu si ne kemi nevojë për kohë sot për të strukturuar jetën tonë, po ashtu bënë myslimanët mbi shtatëqind vjet më parë. Al-Jazari ishte duke iu përmbajtur traditës shumëvjeçare për rregullimin e orëve. Ata e dinin se ishte e rëndësishme të njihnin kohën, kështu që mund të përdoreshin mirë duke bërë vepra të mira: duke ditur se kur duhet të luten në kohën e duhur çdo ditë dhe të bënin thirrjen për lutje në xhami.
4. Kamera
Ibn al-Haitham revolucionarizoi optikën, duke e marrë nga një temë diskutimi filozofik në një shkencë aktuale e bazuar në eksperimente. Ai hodhi poshtë idenë greke se një dritë e padukshme që dilte nga syri mund të paraqiste një pamje dhe e kishte me të drejtë se vizioni ishte shkaktuar nga drita që reflektonte një objekt dhe hynte në sy.
Duke përdorur një dhomë të errët me një vrimë në njërën anë dhe një fletë të bardhë në anën tjetër, ai siguroi dëshmi për teorinë e tij. Drita erdhi përmes vrimës dhe paraqiste një imazh të përmbysur të objekteve jashtë dhomës në pozicion të kundërt. Ai e quajti këtë “qamara”. Ishte kamera e parë, kamera obscura.
5.Instrumentet kirurgjikale
Nëse udhëtojmë përsëri në shekullin e 10-të, mund të shohim mbi një operacion të quajtur Abul Qasim Khalaf ibn el-Abbad el-Zahrawi, një njeri i njohur në Perëndim si Abulcasis. Ai shkroi “al-Tadrif”, enciklopedinë e tij mjekësore që përfshinte një traktat të quajtur “Për Kirurgjinë”. Kjo përfshinte një koleksion tronditës mbi dyqind mjete kirurgjikale. Përdorimi i instrumenteve për kirurgji ishte një koncept revolucionar sepse ai u mundësoi shkencës të ndryshojë nga të qënit spekulativ në diçka eksperimentale. Kjo ishte traktati i parë në historinë e mjekësisë për të ilustruar përdorimin e instrumenteve kirurgjikale. Në fakt, dizajni i tyre ishte aq i saktë saqë ata kishin vetëm pak ndryshime në një mijëvjeçar. Ishin këto ilustrime që vendosën themelet për kirurgji në Evropë.
Përmblodhi dhe përshtati:
WWW.STUDENTET.MK
