A keni menduar ndonjëherë pse shkronja “A” është shkruar në këtë mënyrë? Ose pse shkronja “B” është e tillë? Kush mendoi t’i shkruante këto shkronja kështu? Sigurisht që jo një person. As mos e mendoni faktin që quhen shkronja latine, sepse nuk i ka shpikur një vend, një kulturë e vetme.
4000 vjet më parë egjiptianët përdorën një sistem të veçantë shkrimi të quajtur “hieroglifë”. Nuk kishte asnjë shkronjë në këtë artikull. Kishte fotografi për fjalë dhe koncepte. Mijëra forma të ndryshme. Siç mund ta imagjinoni, ishte shumë e vështirë për njerëzit e zakonshëm të mësonin përmendësh kaq shumë forma të ndryshme. Prandaj, vetëm të pasurit dhe njerëzit në pozita të rëndësishme mund të lexojnë dhe shkruajnë, të cilët mund t’i kushtojnë kohën dhe paratë e tyre kësaj pune. Vetëm ata kishin fuqinë për të shkruar informacionin dhe për rrjedhojë ta kontrollonin atë.
Por dikush nga gadishulli i Sinait gjeti një mënyrë për të thjeshtuar këtë sistem kompleks. Ata thanë, “Në vend të një forme të ndryshme për çdo fjalë që na vjen në mendje, le të përdorim një formë të ndryshme për çdo tingull që del nga goja jonë.” Kështu, në vend që të vizatoheshin mijëra piktura për të shprehur një mendim, mjaftuan 20-30 simbole që shprehnin tinguj fonetikë.
Këto forma që shihni (Proto-Canaanite alphabet) janë forma e parë dhe më e vjetër e alfabetit që njohim.
Por me çfarë mund ta krahasojmë shkronjën fillestare “A”? Në kokën e një kau? Me të vërtetë është. Kjo shkronjë e parë e alfabetit vjen nga demat, lopët, qetë që ata zbutën, të cilët për njerëzit e asaj kohe ishin pasuritë më të vlefshme rreth tyre. Pra, pse u zgjodh kjo midis mijëra imazheve në shkrimin hieroglifik? Sepse këto kafshë, mishi, qumështi dhe fuqia muskulore e të cilave përfitojnë, ishin pasuria më e vlefshme për njerëzit përpara shpikjes së parasë. Njerëzit e lashtë i donin aq shumë sa pikturuan pikturat e tyre në muret e shpellave.
Pra, si ndryshoi shkronja e parë e alfabetit të parë nga koka e lopës në formën që përdorim sot? Fenikasit, të cilët merreshin me tregti në Mesdhe dhe jetonin në brigjet e Libanit të sotëm, thjeshtuan alfabetin për të lehtësuar tregtinë. Ata ende stilizuan këto shkronja që duken më shumë si një pikturë. Në një farë mënyre, ende duket si një kokë kau. Por shkruan shumë më shpejt se kaq. Ky alfabet, i cili përparon nga e djathta në të majtë, quhet edhe sistemi “abced”. Ky sistem më vonë evoluoi në alfabetet e gjuhëve të tilla si arabishtja dhe hebraishtja.
Shkronja e parë, e quajtur “Alef” në kohërat fenikase, mbeti e njëjtë në hebraisht dhe u shndërrua në Elif në arabisht. Grekët ndryshuan të njëjtën shkronjë në “alfa” dhe ndryshuan drejtimin e saj.
Rreth 350 vjet më vonë, këto shkronja arritën në Itali dhe u quajtën alfabeti italike. Dhe së fundi, 400 vjet më vonë, kur filloi kalendari modern, ai u soll në formën më të afërt me alfabetin e sotëm latin nga romakët.
Pavarësisht të gjitha ndryshimeve që ka pësuar alfabeti gjatë mijëra viteve, disa forma ende duken shumë të ngjashme me formën e tyre origjinale. Nëse shikoni me kujdes, mund të shihni që koka e një demi është ende e fshehur në shkronjën “A”.
Përgatiti dhe përshtati:
WWW.STUDENTET.MK
