Studimet duket se sugjerojnë se truri, kur kryen detyra të shumta njohëse, nuk punon paralelisht, por alternon detyrat me “ndërrim të vazhdueshëm të detyrave”, duke shkaktuar një humbje të efikasitetit dhe një rritje të gabimeve. Në terma afatgjatë, kryerja e shumë detyrave zvogëlon aftësinë për t’u përqendruar, gjeneron zhgënjim, ankth dhe përkeqëson gjumin.
Çfarë është në të vërtetë multitasking
Termi “multitasking” e ka origjinën nga shkenca kompjuterike, ku përshkruan aftësinë e një kompjuteri për të kryer operacione të shumta në të njëjtën kohë. Në jetën tonë të përditshme, ne shpesh e gjejmë veten në modalitetin e shumë detyrave, si p.sh. kur vozitim ndërsa dëgjojmë muzikë ose kur gatuajmë ndërsa bisedojmë me një mik. Sidoqoftë, përparimet në neuroshkencë zbulojnë se truri ynë nuk është i pajisur për të kryer shumë detyra në mënyrë efektive, veçanërisht kur bëhet fjalë për detyra njohëse që kërkojnë vëmendje të përqendruar.
Në aspektin kognitiv, ne përdorim dy lloje të vëmendjes: vëmendja selektive dhe vëmendja e ndarë. Vëmendja selektive na lejon të përqendrohemi në një stimul specifik, si një person që flet në një kafene të zhurmshme, duke injoruar zhurmën e sfondit. Nga ana tjetër, vëmendja e ndarë është e ngjashme me një menaxher që përpiqet të shpërndajë burimet e vëmendjes nëpër detyra të ndryshme. Megjithatë, kur përpiqemi të kryejmë disa detyra njohëse në të njëjtën kohë, multitasking i vërtetë nuk ndodh. Në vend të kësaj, ne përjetojmë ndërrim të detyrave, ku vëmendja jonë zhvendoset përpara dhe mbrapa midis detyrave. Ky proces shkakton një kosto njohëse, duke rezultuar në ulje të efikasitetit dhe rritje të gjasave për gabime.
Efektet negative të kryerjes së shumë detyrave në performancën njohëse
Hulumtimi i kryer nga Universiteti i Stanfordit nxjerr në pah efektet e dëmshme të kryerjes së shumë detyrave në performancën njohëse. Studimi krahasoi “multitaskers të rënda kronike” me “multitaskers të lehta” në detyra të ndryshme të përpunimit të informacionit. Gjetjet zbuluan se ata që kryejnë shumë detyra janë më të ndjeshëm ndaj shpërqendrimeve nga stimujt e parëndësishëm, duke çuar në performancë më të dobët. Në të kundërt, ata me shumë detyra të lehta ruajnë më lehtë vëmendjen e qëndrueshme, duke rezultuar në rezultate më të mira në detyrat e caktuara.
Ngarkesa njohëse e lidhur me ndërrimin e detyrave mund të çojë në një rritje të gabimeve dhe ulje të efikasitetit të përgjithshëm. Për më tepër, kërkesa e vazhdueshme për të rifokusuar mund të ketë efekte negative afatgjata në përqendrim. Studimet sugjerojnë se praktika e shumë detyrave mund të zvogëlojë gradualisht aftësinë e trurit për fokusim të thellë dhe të qëndrueshëm, duke rezultuar në ndjenja zhgënjimi, ankthi dhe madje edhe cilësi të komprometuar të gjumit.
Përfitimet nga kryerja e një detyre në kohë
Ndryshe nga besimi i zakonshëm se kryerja e shumë detyrave rrit produktivitetin, hulumtimet tregojnë se puna në një detyrë të vetme në një kohë përmirëson ndjeshëm cilësinë e punës dhe redukton kohën e përgjithshme të nevojshme për të përfunduar detyrat. Perceptimi i produktivitetit shpesh buron nga sasia e detyrave të kryera dhe jo nga cilësia e atyre detyrave. Angazhimi në “modalitetin e fokusit” i lejon individët të kanalizojnë burimet e tyre njohëse në mënyrë efektive, duke dhënë rezultate më të mira.
Kryerja e shumë detyrave gjithashtu pengon të kuptuarit dhe ruajtjen e informacionit. Një studim i kryer nga Universiteti i Kalifornisë zbuloi se studentët që alternojnë studimin dhe përdorimin e telefonave mbajnë dukshëm më pak informacion në krahasim me ata që fokusohen vetëm në studim. Kjo ilustron se si vëmendja e ndarë mund të pengojë të mësuarit dhe të kuptuarit.
Strategji praktike
Për të shfrytëzuar përfitimet e përfundimit të detyrave një nga një, individët mund të miratojnë disa strategji praktike:
- Bllokimi i kohës: Programoni blloqe specifike kohore për secilën detyrë, duke minimizuar ndërprerjet dhe shpërqendrimet.
- Mjedis pa shpërqendrim: Krijoni një hapësirë pune të përshtatshme për fokusim duke fikur njoftimet dhe duke eliminuar shpërqendrimet e mundshme.
- Praktikat e ndërgjegjes: Përfshini teknika të tilla si meditimi ose ushtrimet e frymëmarrjes së thellë për të rritur përqendrimin dhe për të reduktuar stresin.
- Qëllime të qarta: Vendosni objektiva specifikë dhe të matshëm për çdo seancë pune të fokusuar për të rritur motivimin dhe qartësinë.
- Pauzë të rregullta: Zbatoni pushime të shkurtra për të rimbushur dhe përmirësuar fokusin e përgjithshëm, duke lejuar produktivitet më të madh gjatë periudhave të punës.
Përfundim
Ndërsa kryerja e shumë detyrave shpesh festohet si një aftësi e vlefshme në botën tonë me ritme të shpejta, provat gjithnjë e më shumë sugjerojnë se fokusimi në një detyrë në një kohë është shumë më i dobishëm. Duke adoptuar një qasje me një detyrë të vetme, individët mund të përmirësojnë performancën e tyre njohëse, duke çuar në rezultate më efektive dhe përmbushëse si në kontekste personale ashtu edhe në ato profesionale. Prioriteti i fokusit mbi sasinë lejon një angazhim më të thellë me detyrat, duke rezultuar në përmirësim të të kuptuarit, mbajtjes dhe mirëqenies së përgjithshme.
Përgatiti dhe përmblodhi:
WWW.STUDENTET.MK
