A ka ndonjë të vërtetë tek shprehja “po vdes nga e qeshura”?
Një shaka mund të nxisë, mes lotëve dhe gulçimeve, pasthirrmën shekullore: “Po vdes nga e qeshura!” Edhe pse shprehja është një ekzagjerim i dukshëm, a ka ndonjë të vërtetë pas saj? A mund të vdesin njerëzit nga e qeshura?
Edhe pse gjasat për të ndodhur janë pothuajse zero, të vdesesh nga të qeshurit është teknikisht e mundur – dhe ka pasur raste të dokumentuara të vdekjeve të lidhura me të qeshurën në të kaluarën.
Ka disa mënyra se si e qeshura mund të shkaktojë një efekt negativ në trup. Një nga këto rrugë më të cenueshme është përmes zemrës. Në raste të rralla, një e qeshur e tepruar mund të shkaktojë diçka të quajtur “sinkopë e shkaktuar nga e qeshura”, një gjendje që bën që presioni i gjakut të një personi të bjerë me shpejtësi gjatë një të qeshuri të ekzagjeruar. Kjo shkakton një përgjigje të shtuar nga sistemi nervor autonom – rrjeti i nervave që rregullon proceset fiziologjike të pavullnetshme – duke çuar në një rënie të përkohshme të sasisë së gjakut që rrjedh në tru, gjë që mund të rezultojë në një humbje të vetëdijes.
“Kur qeshni, ju jeni duke lëvizur gjoksin lart e poshtë, dhe kjo ndryshon presionin në zgavrën e kraharorit dhe mund të ndikojë në atë që quhet nervi vagus”, i cili mbart sinjale midis trurit dhe shumicës së organeve të brendshme. , tha Dr. Todd Cohen, shefi i kardiologjisë dhe drejtor i inovacionit të pajisjeve mjekësore në Institutin e Teknologjisë në Nju Jork. “Kjo mund t’ju shkaktojë marramendje, [ose] – shumë, shumë, shumë rrallë – të humbni vetëdijën, veçanërisht kur është shumë e ekzagjeruar.”
A ka të raportuar për të vdekur nga e qeshura?
Rasti i parë i dokumentuar i sinkopës së shkaktuar nga e qeshura ishte në vitin 1997, kur një paciente 62-vjeçare me hipertension dhe probleme të tjera të lidhura me zemrën i ra të fikët disa herë ndërsa vrumbullonte nga të qeshurat në shfaqjen televizive “Seinfeld”, duke çuar në pseudonimin e gjendjes ” sinkopa e Seinfeld.”
Pacienti nuk vdiq nga kjo, dhe kjo lloj sinkope zakonisht shkakton që një person të humbasë mendjen për më pak se disa minuta para se të këndellett, tha Cohen. Megjithëse është teknikisht e mundur që sinkopia e shkaktuar nga e qeshura të shkaktojë ndalimin e plotë të punës së zemrës, megjithatë rreziku më i madh nga këto periudha të fikëti është se ato mund të ndodhin në situata të rrezikshme, shtoi ai.
“Është e mundur që dikush mund të ketë këtë gjendje [dhe] të bjerë dhe të godasë kokën, ose të bjerë nga një shkallë, ose të bjerë nga terminali i metrosë në një tren dhe të vdesë, e rallë, mirëpo mund të ndodhë.” tha ai,
Në raste të tjera, e qeshura mund të ndikojë në sasinë e ajrit që shkon në zemër, mushkëri dhe tru. Për shembull, emocionet e larta, të tilla si argëtimi i thellë, mund të rrisin ritmet e frymëmarrjes dhe të shkaktojnë shpërthime të simptomave të astmës, të cilat mund të përkeqësohen më tej nga frymëmarrja e pazakontë që shoqërohet me të qeshurën. Në një studim të vitit 2009, studiuesit anketuan 105 pacientë me astmë dhe zbuluan se më shumë se 40% përjetuan astmë të shkaktuar nga e qeshura. Në raste të rënda, sulmet e astmës mund të jenë fatale nëse dikush nuk ka akses në inhalatorin e tij.
Teorikisht, e qeshura mund të shkaktojë gjithashtu një spazëm të papritur të kordave vokale – një gjendje e njohur si laringospazma – ose asfiksi nëse një person nuk merr oksigjen të mjaftueshëm midis të qeshurave. Por shanset për këto shkaqe të vdekjes janë të pakta, sipas Dr. Megan Kamath, një kardiologe në UCLA Health.
“Ndonëse janë raportuar raste të vdekjes nga e qeshura për shkak të asfiksimit ose arrestit kardiak, ai mbetet një shkak i përgjithshëm i pamundur vdekjeje për individë të shëndetshëm”, tha ajo.
Në fakt, e qeshura është e padëmshme – apo edhe e dobishme – për shëndetin tuaj në shumicën dërrmuese të situatave, tha Cohen.
“Unë mendoj se e qeshura dhe humori mund të ndihmojnë [pacientët] të ecin përpara me gjendjen e tyre dhe të vendosin një këndvështrim tjetër për problemin e tyre mjekësor dhe t’i mbajnë ata më të pranishëm në momente dhe duke shijuar jetën,” tha ai.
Studimet tregojnë se e qeshura mund të zvogëlojë ankthin duke ulur ndjeshëm nivelet e hormonit të stresit, kortizolit, ndërkohë që rrit lirimin e dopaminës, kimikatit “e të ndjehurit mirë” të trurit. Për më tepër, e qeshura mund të ndihmojë në rritjen e rrjedhës së oksigjenit në të gjithë trupin dhe të zvogëlojë inflamacionin tek pacientët me sëmundje të arterieve koronare, sipas një studimi të pa shqyrtuar ende nga kolegët e paraqitur në Shoqatën Evropiane të Kardiologjisë në Amsterdam në gusht.
“Unë besoj se e qeshura është ilaçi më i mirë dhe ka shumë pak gjasa të vdes dikush nga ajo – por teorikisht është e mundur,” tha Cohen.
Përgatiti dhe përmblodhi:
WWW.STUDENTET.MK
