Skizofrenia është një sëmundje mendore që karakterizohet me sjellje anormale, të folur i çuditshëm dhe aftësi e zvogëluar për të kuptuar realitetin. Simptoma të tjera mund të përfshijnë besime të rreme, të menduarit të paqartë ose të hutuar, zëra të dëgjuar që nuk ekzistojnë, ulje të angazhimit shoqëror dhe shprehje emocionale, dhe mungesë motivimi. Personat me skizofreni shpesh kanë probleme shtesë të shëndetit mendor siç janë: ankthi dhe depresioni.
Simptomat:
Simptomat zakonisht shfaqen gradualisht, fillojnë në moshën madhore dhe, në shumë raste, kurrë nuk zgjidhen. Simptomat janë:
- Deluzione
- Halucinacione
- Fjalim/mendim i çrregullt (jo i rrjedhshëm)
- Sjellje katatone ose ç’rregullsi e theksuar në sjellje
- Simptoma negative – humbje e funksioneve normale, si p.sh.:
mungesë iniciative, mungesë dëshire, varfërim (ose bllokim i
plotë) fjalimi etj.
Njerëzit me skizofreni mund të pësojnë halucinacione (shumica janë zëra të dëgjuar), mashtrime (shpesh të çuditshme ose persekutuese në natyrë) mendim dhe të folur të ç’organizuar.
Psikiatrit dallojnë gjatë diagnozës se skizofrenisë disa prej simptomave pozitive dhe negative.
Simptomat pozitive përfshijnë:
mendime të çrregulluara
halucinime, si dëgjime të zërave apo tingujve
deluzionet
iluzionet
Simptomat negative përfshijnë:
kur ndihen të painteresuar dhe emocionalisht të zbrazët
pamundësi për t’u përqendruar
dëshira për të qëndruar larg prej njerëzve
nevojë për t’u ndier të mbrojtur
Trajtimi dhe mjekimi
Trajtimi psikiatrik i linjës së parë për skizofreninë është mjekimi antipsikotik, i cili mund të zvogëlojë simptomat pozitive të psikozës në rreth 7 deri në 14 ditë. Antipsikotikët nuk arrijnë të përmirësojnë ndjeshëm simptomat negative dhe mosfunksionimin konjitiv. Në ato me antipsikotikë, përdorimi i vazhdueshëm zvogëlon rrezikun e relapsit(përsëritje e një gjendje të kaluar).Përdorimi i anti-psikotikëve mund të çojë në mbindjeshmëri ndaj dopaminës duke rritur rrezikun e simptomave nëse ndalen antipsikotikët.
Amisulpridi, olanzapina, rizperidoni dhe klozapina mund të jenë më efektive, por shoqërohen me efekte anësore më të mëdha. Antipsikotikët tipikë kanë nivele të barabarta të braktisjes dhe simptomave të relapsit ndaj atipikëve kur përdoren me doza të ulëta
deri në mesatare.Klozapina është një trajtim efektiv për ata që reagojnë dobët ndaj ilaçeve të tjera.
Shumica e njerëzve me antipsikotikë kanë efekte anësore. Njerëzit me antipsikotikë tipike kanë tendencë të kenë një shkallë më të lartë të efekteve anësore ekstrapiramidale; disa atipikë shoqërohen me shtim të konsiderueshëm në peshë, diabet dhe rrezikun e sindromës metabolike.
Shkroi: Xhihan Bajrami, student i mjekësis
WWW.STUDENTET.MK
